در نظام مالیاتی هر کشور، رعایت قوانین و مقررات مربوط به مالیات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا نقش بسزایی در تأمین منابع مالی دولت و تحقق عدالت اجتماعی ایفا می‌کند. یکی از این قوانین، قانون مالیات بر ارزش افزوده است که تمامی مودیان مالیاتی را ملزم به انجام تکالیف مشخصی می‌نماید. عدم رعایت این قوانین می‌تواند عواقب جدی، از جمله جرائم مالیاتی، برای مودیان به دنبال داشته باشد.

بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، کلیه مودیان مالیاتی موظف‌اند حداکثر تا ۱۵ روز پس از پایان هر فصل، اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده خود را تنظیم و به مراجع ذی‌صلاح ارسال کنند. در صورت عدم انجام این تکلیف قانونی در مهلت مقرر، مودیان مشمول جرائم مالیاتی خواهند شد که این جرائم ممکن است شامل جریمه‌های نقدی و یا تبعات دیگری باشد.

برای سهولت در انجام این فرآیند، مودیان می‌توانند به سامانه الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده مراجعه کرده و با استفاده از امکانات این سامانه، نسبت به ثبت‌نام، تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۳ اقدام کنند. این سامانه به‌گونه‌ای طراحی شده است که فرآیند ثبت‌نام و ارسال اظهارنامه به‌صورت کاملاً الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام گیرد.

مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات‌های غیرمستقیم

مالیات بر ارزش افزوده یکی از انواع مالیات‌های غیرمستقیم است که ضوابط آن در قانون مالیات بر ارزش افزوده تعیین شده است. این مالیات در هر مرحله از تولید، توزیع و واردات کالاها و خدمات، بر اساس ارزش افزوده ایجاد شده اعمال می‌شود و در نهایت توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت می‌گردد. با این حال، عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات موظف به پرداخت این مالیات به سازمان امور مالیاتی از طریق اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده هستند.

مودیان مالیاتی موظف‌اند با تنظیم و ارسال اظهارنامه، این مالیات را به دولت بپردازند. در این زمینه، سوالاتی پیرامون نحوه ثبت‌نام، تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۳، و همچنین مهلت ارسال آن مطرح می‌شود. در ادامه این مقاله، به بررسی این موضوعات و آموزش نحوه تکمیل و ارسال اظهارنامه خواهیم پرداخت.

اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده چیست

اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده یک ابزار مالیاتی است که به منظور جمع‌آوری مالیات بر ارزش افزوده از مراحل مختلف تولید، توزیع و واردات کالاها و خدمات استفاده می‌شود. این نوع مالیات چندمرحله‌ای براساس درصدی از ارزش افزوده‌ای که در هر مرحله از زنجیره تولید یا توزیع ایجاد می‌شود، اخذ می‌گردد. به این معنا که در هر مرحله از فرآیند واردات، تولید یا توزیع کالاها و خدمات، مالیات توسط خریدار پرداخت می‌شود. سپس، خریدار در زمان فروش کالا یا خدمت، این مالیات را از خریدار بعدی دریافت می‌کند. این فرآیند ادامه دارد تا کالا یا خدمت به دست مصرف‌کننده نهایی برسد.

در نهایت، این مالیات توسط مصرف‌کننده نهایی کالا یا خدمات پرداخت می‌شود. با این حال، عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات موظف‌اند مالیات بر ارزش افزوده‌ای را که در زمان فروش از خریداران اخذ کرده‌اند، پس از کسر مالیات پرداختی خود، به صورت دوره‌ای به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کنند.

در حال حاضر، مالیات بر ارزش افزوده براساس خوداظهاری مودیان مالیاتی تعیین و محاسبه می‌شود. به این معنا که مودیان مسئولیت دارند خودشان مالیات بر ارزش افزوده را از طریق اظهارنامه مالیاتی تعیین و به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند. در این مرحله، سازمان امور مالیاتی بر اساس اظهارنامه ارائه‌شده توسط مودیان، مالیات را مورد اعتماد قرار داده و به آن رسیدگی می‌کند.

لازم به ذکر است که در سال ۱۴۰۳، ثبت نام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده برخلاف گذشته که به صورت کاغذی انجام می‌شد، به صورت الکترونیکی از طریق سامانه مالیات بر ارزش افزوده انجام می‌گیرد. آموزش نحوه تکمیل و ثبت‌نام اظهارنامه ارزش افزوده در این سامانه در بخش‌های بعدی توضیح داده خواهد شد.

مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۳

همان‌طور که اشاره شد، مودیان مالیاتی موظف‌اند اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده خود را تنظیم کرده و از طریق سامانه ثبت اظهارنامه ارزش افزوده به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. همچنین، افرادی که قصد استعلام میزان مالیات بر ارزش افزوده خود را دارند، می‌توانند از همین سامانه استفاده کنند. ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده به صورت دوره‌ای یا فصلی انجام می‌شود، به این معنی که مودیان موظف‌اند برای هر فصل از سال، حداکثر ظرف ۱۵ روز پس از پایان آن فصل، اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل و ثبت کنند.

بنابراین، مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۳ برای دوره بهار، تا پایان روز ۱۵ تیرماه ۱۴۰۳ تعیین شده است. در نتیجه، مودیان باید تا این تاریخ نسبت به تکمیل و ثبت اظهارنامه مالیاتی خود اقدام کنند. هرچند که در برخی موارد، مهلت ثبت‌نام اظهارنامه ارزش افزوده ممکن است تمدید شود.

شایان ذکر است که در صورت عدم ثبت‌نام و ارسال به‌موقع اظهارنامه ارزش افزوده، مودیان با جریمه‌ای معادل ۵۰ درصد مالیات متعلقه مواجه خواهند شد. علاوه بر این، در صورت تداوم عدم پرداخت جریمه، مودیان ملزم به پرداخت جریمه‌ای معادل ۲ درصد مالیات متعلقه به‌صورت ماهانه خواهند بود.

این نکته حائز اهمیت است که مودیان با رعایت مهلت‌های قانونی و پرداخت به‌موقع مالیات، نه‌تنها از بروز مشکلات حقوقی و مالی جلوگیری می‌کنند، بلکه از تخفیفات و تسهیلات احتمالی نیز بهره‌مند خواهند شد. به همین دلیل، توصیه می‌شود مودیان محترم در اسرع وقت نسبت به تکمیل و ثبت اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده خود اقدام نمایند تا از تبعات قانونی ناشی از تأخیر یا عدم ارسال آن مصون بمانند.

آموزش تکمیل ، ثبت و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده سال 1403

برای ثبت و تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، مودیان مالیاتی ابتدا باید در سامانه سازمان امور مالیاتی کشور ثبت‌نام کنند. پس از تکمیل فرآیند ثبت‌نام و وارد کردن اطلاعات لازم، مودیان می‌توانند اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۳ خود را تکمیل و ارسال نمایند. در ادامه، به آموزش مراحل ثبت‌نام، تکمیل و ارسال اظهارنامه ارزش افزوده سال ۱۴۰۳ خواهیم پرداخت.

در نخستین گام، مودیان مالیاتی باید عبارت “سامانه مالیات بر ارزش افزوده” را در نوار جستجوی مرورگر خود وارد کرده و مطابق تصویر زیر، به سامانه عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی evat.ir وارد شوند.

1-در اولین گام از مراحل ثبت‌نام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، مودیان مالیاتی باید عبارت “سامانه مالیات بر ارزش افزوده” را در نوار جستجوی مرورگر خود تایپ کنند. سپس، به سامانه عملیات الکترونیکی مالیات بر ارزش افزوده به نشانی evat.ir وارد شوند.

شایان ذکر است که برای دسترسی به سایر خدمات مالیاتی و انجام امور مرتبط، می‌توانید به سامانه جامع عملیات الکترونیکی امور مالیاتی به نشانی tax.gov.ir مراجعه نمایید. این سامانه تمامی خدمات مورد نیاز مودیان را به صورت یکپارچه و الکترونیکی ارائه می‌دهد.

2-در صورتی که مودیان قبلاً در سامانه ثبت‌نام کرده باشند، می‌توانند با وارد کردن نام کاربری و کلمه عبور خود به همراه کد امنیتی از قسمت سمت راست صفحه، وارد حساب کاربری خود شوند. پس از ورود، امکان ثبت و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده برای آنان فراهم خواهد بود.

چنانچه مودیان تاکنون در سامانه ثبت‌نام نکرده‌اند، ابتدا باید با انتخاب گزینه “مراحل انجام ثبت‌نام”، فرآیند دریافت نام کاربری و کلمه عبور را تکمیل کنند. سپس، می‌توانند اقدام به تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده خود نمایند.

3-در این مرحله، مشخصات کاربری مودی مالیاتی در بخش سمت چپ صفحه نمایش داده می‌شود. اگر اطلاعات نمایش داده‌شده صحیح باشد، مودیان می‌توانند برای ثبت‌نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی اقدام کنند. برای این منظور، از قسمت سمت راست صفحه، باید نوع اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده مورد نظر خود را انتخاب نمایند.

در حالت معمول، گزینه “اظهارنامه ارزش افزوده عادی” انتخاب می‌شود. اما اگر اظهارنامه مربوط به کالاها یا خدمات خاصی مانند سوخت، دخانیات، یا موارد آلاینده محیط زیست باشد، باید گزینه مربوطه از لیست انتخاب شود. انتخاب دقیق نوع اظهارنامه بسیار مهم است تا اطلاعات مالیاتی به درستی ثبت و پردازش شود.

4-در ادامه فرآیند ثبت‌نام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، باید سال عملکرد و دوره مربوطه را به دقت انتخاب کنید، همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. سپس، میزان سرمایه ثبت‌شده خود را وارد کرده و گزینه “ورود” را انتخاب نمایید. به عنوان مثال، اگر قصد دارید اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده خود را برای سال ۱۴۰۳ و دوره اول (بهار ۱۴۰۳) ثبت کنید، باید این اطلاعات را در این بخش به درستی مشخص کنید. این گام از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا تعیین سال و دوره عملکرد به‌صورت صحیح، برای ثبت دقیق و بدون اشکال اظهارنامه ضروری است.

5-در این مرحله، فرم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده مودی نمایش داده می‌شود. در این فرم، برخی از اطلاعات اساسی مانند مشخصات هویتی، اطلاعات ثبتی شرکت از جمله آدرس، کد پستی، و کد اقتصادی شرکت، به صورت خودکار نمایش داده می‌شوند. این اطلاعات قبلاً ثبت شده و غیرقابل تغییر هستند، بنابراین نیازی به ورود مجدد آنها توسط مودیان نیست.

اما بخش مهم و ضروری در فرآیند ثبت و تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، مربوط به جدول اطلاعات فروش و صادرات کالاها و خدمات است. در این قسمت، مودیان باید مبلغ فروش کالاها و خدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده را در ردیف اول وارد کنند. پس از وارد کردن این مبلغ، سیستم به‌طور خودکار و اتوماتیک، میزان مالیات و عوارض متعلقه را در ستون مربوطه محاسبه و درج می‌کند. تکمیل صحیح این بخش برای محاسبه دقیق مالیات بسیار حیاتی است.

علی‌رغم اینکه فروش کالاها و خدمات معاف از مالیات مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شوند، ثبت و تکمیل مبلغ مربوط به آنها در اظهارنامه مالیاتی الزامی است. البته، در ستون مقابل این مبالغ، هیچ مالیات و عوارضی نمایش داده نخواهد شد. این الزام در مورد اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی نیز صادق است.

شایان ذکر است که میزان مالیات بر ارزش افزوده برای سال ۱۴۰۳ شامل ۶ درصد مالیات و ۳ درصد عوارض تعیین شده است. رعایت این نرخ‌ها و دقت در وارد کردن اطلاعات صحیح برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا اطمینان از صحت اطلاعات وارد شده به جلوگیری از مشکلات بعدی کمک می‌کند.

6-سپس در جدول شماره دو ، اطلاعات مربوط به خرید و واردات کالاها و خدمات ، شامل خرید کالاها و خدمات مشمول پرداخت مالیات و همچنین ، خرید کالاها و خدماتی که مشمول پرداخت مالیات نیستند ، نیز باید به صورت دقیق ، قید شود . علاوه بر این ، اطلاعات واردات کالاها و خدمات مشمول و معاف از مالیات بر ارزش افزوده را باید ، در کادرهای مربوطه ، تکمیل نمود .

در انتهای این جدول ، کادری قابل مشاهده است که جمع خرید و واردات و مالیات و همچنین ، مالیات و عوارض تعلق گرفته به آنها به صورت تفکیک شده ، قابل مشاهده است .

7-علی‌رغم اینکه فروش کالاها و خدمات معاف از مالیات مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شوند، ثبت و تکمیل مبلغ مربوط به آنها در اظهارنامه مالیاتی الزامی است. البته، در ستون مقابل این مبالغ، هیچ مالیات و عوارضی نمایش داده نخواهد شد. این الزام در مورد اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی نیز صادق است.

شایان ذکر است که میزان مالیات بر ارزش افزوده برای سال ۱۴۰۳ شامل ۶ درصد مالیات و ۳ درصد عوارض تعیین شده است. رعایت این نرخ‌ها و دقت در وارد کردن اطلاعات صحیح برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا اطمینان از صحت اطلاعات وارد شده به جلوگیری از مشکلات بعدی کمک می‌کند.

8-در مرحله ثبت‌نام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، برای محاسبه مانده مالیات و عوارض، جدول ب که مطابق تصویر زیر نمایش داده می‌شود، به‌طور خاص از دو بخش اصلی شامل مالیات و عوارض خرید و فروش استفاده می‌کند. در این جدول، مبلغ مالیات و عوارض خرید و فروش از یکدیگر کسر می‌شود تا مانده نهایی بدهی یا بستانکاری مودی مالیات بر ارزش افزوده برای پایان فصل جاری مشخص شود. مبلغ نهایی، که در ردیف چهارم جدول نشان داده می‌شود، می‌تواند نشان‌دهنده بدهی مالیاتی یا بستانکاری مودی باشد. در صورتی که در دوره مالیاتی فصل قبلی، مودی دارای اعتبار مالیاتی و بستانکار بوده باشد، این اعتبار در ردیف سوم جدول منعکس می‌شود. بدین ترتیب، مودی می‌تواند به‌طور دقیق و شفاف از وضعیت مالیاتی خود در هر فصل مطلع شود و اقدامات لازم را برای تنظیم اظهارنامه مالیاتی انجام دهد.

در مرحله پایانی تکمیل و ثبت‌نام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، مودی موظف است تصمیم‌گیری نهایی در مورد اضافه‌پرداخت مالیاتی را انجام دهد. در صورتی که بر اساس اطلاعات موجود در جدول‌های قبلی، مودی دارای بستانکاری باشد، وی می‌تواند یکی از دو گزینه زیر را انتخاب کند:

1. انتقال مبلغ بستانکاری به فصل بعدی: مودی می‌تواند مبلغ بستانکاری را به دوره مالیاتی بعدی منتقل کرده و از آن به‌عنوان اعتبار مالیاتی در فصل آینده استفاده نماید. این گزینه به‌ویژه زمانی مفید است که مودی انتظار دارد در دوره بعدی نیز مالیات بر ارزش افزوده بیشتری پرداخت کند و بدین ترتیب، اعتبار موجود به کاهش بدهی‌های مالیاتی آینده کمک می‌کند.
2. درخواست استرداد یا پرداخت مبلغ بستانکاری: مودی می‌تواند درخواست استرداد یا پرداخت مبلغ بستانکاری را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهد. پس از بررسی و تأیید درخواست، مبلغ بستانکاری به حساب مودی مسترد خواهد شد. این گزینه برای مودی‌هایی مناسب است که ترجیح می‌دهند مبلغ بستانکاری به‌صورت نقدی دریافت کنند یا نیاز فوری به این مبلغ دارند.

انتخاب مناسب یکی از این دو گزینه، به نیازها و وضعیت مالیاتی مودی بستگی دارد و باید به‌طور دقیق در اظهارنامه مالیاتی درج شود تا پس از تأیید توسط سازمان امور مالیاتی، اقدامات لازم صورت گیرد.

در پایان فرآیند تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، مودی باید صحت اطلاعات وارد شده را بررسی و تأیید کند. پس از تأیید نهایی، لازم است نام و نام خانوادگی فردی که اطلاعات را وارد کرده است، در فرم مربوطه درج شود. در این مرحله، مودی باید یکی از دو گزینه زیر را انتخاب کند:

1. ثبت موقت: در صورتی که مودی هنوز قصد نهایی کردن و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را ندارد، می‌تواند گزینه “ثبت موقت” را انتخاب کند. این انتخاب به مودی این امکان را می‌دهد که اطلاعات را به‌طور موقت ذخیره کرده و در آینده به آن‌ها دسترسی داشته و تغییرات لازم را قبل از ارسال نهایی اعمال کند.
2. تأیید و ادامه به مرحله بعد: اگر مودی مطمئن است که اطلاعات وارد شده صحیح و کامل است، می‌تواند گزینه “تأیید و ادامه به مرحله بعد” را انتخاب کند. با این انتخاب، اظهارنامه به مرحله بعدی پردازش ارسال می‌شود و ادامه فرآیند مطابق با مقررات سازمان امور مالیاتی پیگیری خواهد شد.

این مراحل نهایی اطمینان می‌دهند که اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده به‌درستی ثبت و پردازش شده و اطلاعات به‌طور دقیق و مطابق با الزامات قانونی ثبت شده است.

مدارک لازم برای تسلیم اظهارنامه مالیاتی چیست؟