همه چیز درباره مالیات بر ارز دیجیتال
ارزهای دیجیتال یا رمز ارزها به عنوان یکی از نوآوری‌های مهم در حوزه مالی و فناوری شناخته می‌شوند که طی چند سال گذشته با سرعت بالایی رشد کرده‌اند. با توجه به افزایش استفاده و محبوبیت این ارزها، سوالات زیادی درباره مالیات بر ارز دیجیتال به وجود آمده است. این مقاله به بررسی دقیق و جامع موضوع مالیات بر ارز دیجیتال می‌پردازد و جوانب مختلف آن را برای شرکت‌ها و افراد حقیقی توضیح می‌دهد.
از آنجا که معاملات ارزهای دیجیتال به عنوان یک منبع درآمد قابل توجه برای دولت‌ها محسوب می‌شوند، سود حاصل از این معاملات تحت مالیات ارزهای دیجیتال قرار می‌گیرد. بسیاری از فعالان این حوزه با این تصور که معاملاتشان شامل مالیات نمی‌شود، در این زمینه کوتاهی کرده و به دلیل عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی، با جریمه‌های سنگین مواجه می‌شوند.
مالیات بر ارز دیجیتال برای شرکت‌ها و افراد حقیقی
مالیات بر ارز دیجیتال برای شرکت‌ها
شرکت‌هایی که در زمینه ارز دیجیتال فعالیت می‌کنند، با مجموعه‌ای از قوانین مالیاتی خاص مواجه هستند. این شرکت‌ها شامل صرافی‌های ارز دیجیتال، شرکت‌های استخراج رمز ارز، و کسب‌وکارهایی هستند که از ارز دیجیتال به عنوان وسیله پرداخت استفاده می‌کنند.
1. صرافی‌های ارز دیجیتال
صرافی‌های ارز دیجیتال به عنوان واسطه‌های اصلی در خرید و فروش رمز ارزها نقش ایفا می‌کنند. درآمد اصلی این صرافی‌ها از کارمزدهای تراکنش‌ها حاصل می‌شود. مالیات بر درآمد صرافی‌ها به صورت زیر تعیین می‌شود:
- گزارش‌دهی تراکنش‌ها: صرافی‌ها باید تمام تراکنش‌های انجام‌شده را به مراجع مالیاتی گزارش کنند. این شامل اطلاعات مربوط به خریداران و فروشندگان، مقدار و نوع ارز دیجیتال، و زمان تراکنش‌ها است.
- مالیات بر درآمد: کارمزدهایی که صرافی‌ها از تراکنش‌ها دریافت می‌کنند، به عنوان درآمد در نظر گرفته می‌شود و باید مالیات بر درآمد آن را پرداخت کنند.
2. شرکت‌های استخراج رمز ارز
استخراج رمز ارز فرآیندی است که در آن با استفاده از توان محاسباتی بالا، تراکنش‌های جدید در بلاکچین تایید و به بلاکچین افزوده می‌شوند. شرکت‌های استخراج رمز ارز با چندین نوع مالیات روبرو هستند:
- مالیات بر درآمد: درآمد حاصل از استخراج رمز ارزها به عنوان درآمد تجاری محسوب می‌شود و مشمول مالیات بر درآمد است. این درآمد برابر با ارزش بازار رمز ارز استخراج‌شده در زمان استخراج است.
- هزینه‌های عملیاتی: هزینه‌های مرتبط با استخراج، مانند هزینه‌های برق، تجهیزات، و نگهداری، ممکن است قابل کسر از درآمد باشد. این هزینه‌ها باید به طور دقیق ثبت و گزارش شوند.
3. کسب‌وکارهایی که از ارز دیجیتال استفاده می‌کنند
بسیاری از کسب‌وکارها ارز دیجیتال را به عنوان یکی از روش‌های پرداخت قبول می‌کنند. این نوع کسب‌وکارها باید موارد زیر را در نظر داشته باشند:
- تبدیل به ارز فیات: هنگامی که یک کسب‌وکار ارز دیجیتال دریافت می‌کند، باید ارزش بازار آن در زمان دریافت را محاسبه و به عنوان درآمد ثبت کند.
- گزارش‌دهی و پرداخت مالیات: همانند دیگر درآمدها، درآمد حاصل از فروش کالا یا خدمات در مقابل ارز دیجیتال مشمول مالیات است و باید به مراجع مالیاتی گزارش شود.
مالیات بر ارز دیجیتال برای افراد حقیقی
افراد حقیقی که در زمینه ارز دیجیتال فعالیت می‌کنند نیز مشمول قوانین مالیاتی هستند. این فعالیت‌ها شامل خرید و فروش رمز ارزها، استخراج، و استفاده از ارز دیجیتال برای خرید کالا و خدمات می‌شود.
1. خرید و فروش رمز ارزها
خرید و فروش رمز ارزها یکی از رایج‌ترین فعالیت‌های افراد حقیقی در حوزه ارز دیجیتال است. قوانین مالیاتی برای این فعالیت‌ها به شرح زیر است:
- مالیات بر سود سرمایه: اگر فردی ارز دیجیتال را با قیمتی بالاتر از قیمت خرید بفروشد، سود حاصل مشمول مالیات بر سود سرمایه می‌شود. این مالیات بسته به مدت زمان نگهداری ارز دیجیتال (کوتاه‌مدت یا بلندمدت) می‌تواند متفاوت باشد.
- گزارش‌دهی معاملات: افراد باید تمام معاملات خرید و فروش رمز ارزها را به مراجع مالیاتی گزارش کنند. این شامل اطلاعات مربوط به تاریخ خرید و فروش، مقدار و نوع ارز دیجیتال، و قیمت معامله است.
2. استخراج رمز ارزها
افراد حقیقی نیز می‌توانند به استخراج رمز ارزها بپردازند. قوانین مالیاتی مرتبط با استخراج برای افراد حقیقی شامل موارد زیر است:
- مالیات بر درآمد: درآمد حاصل از استخراج رمز ارزها به عنوان درآمد عادی محسوب می‌شود و مشمول مالیات بر درآمد است. این درآمد برابر با ارزش بازار رمز ارز استخراج‌شده در زمان استخراج است.
- کسر هزینه‌ها: افراد می‌توانند هزینه‌های مرتبط با استخراج مانند برق و تجهیزات را از درآمد خود کسر کنند. این هزینه‌ها باید به طور دقیق ثبت و گزارش شوند.
3. استفاده از ارز دیجیتال برای خرید کالا و خدمات
استفاده از ارز دیجیتال برای خرید کالا و خدمات نیز مشمول قوانین مالیاتی است:
- تبدیل به ارز فیات: ارزش بازار ارز دیجیتال در زمان خرید کالا یا خدمات به عنوان درآمد در نظر گرفته می‌شود.
- گزارش‌دهی و پرداخت مالیات: افراد باید ارزش ارز دیجیتال استفاده‌شده را به مراجع مالیاتی گزارش کنند و مالیات بر درآمد آن را پرداخت کنند.
شرکت‌ها و افراد حقیقی باید به طور مداوم اخبار و تحولات مربوط به ارز دیجیتال و مالیات آن‌ها را دنبال کنند تا از تغییرات و به‌روزرسانی‌ها مطلع باشند و بتوانند به‌موقع واکنش نشان دهند.
قوانین مالیات بر ارز دیجیتال
درآمد معامله‌گران از طریق ارزهای دیجیتال، مشمول مالیات بر درآمد بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم و مطابق با مواد ۹۳ و ۹۴ قانون مالیات بر درآمد و مواد ۱۱۹ و ۱۳۱ مالیات بر درآمد اتفاقی، خواهد بود. سازمان امور مالیاتی، قوانین مالیاتی مربوط به مزارع ارز دیجیتال را اعلام کرده است. برخی از این قوانین به شرح زیر هستند:
1. موقعیت مکانی مزارع استخراج: واحدهای فرآورده‌های پردازشی رمزگذاری‌شده ارزهای دیجیتال مشمول محدودیت‌های ۱۲۰ کیلومتری شهر تهران، ۵۰ کیلومتری شهر اصفهان و ۳۰ کیلومتری مراکز استان‌ها نیستند.
2. واحدهای تولیدی صنعتی: مراکز استخراج ارز دیجیتال به عنوان واحدهای تولیدی صنعتی شناخته شده و تحت قوانین مالیاتی قرار می‌گیرند.
3. تعهدات صادرکنندگان: صادرکنندگان در زمان اظهار کالای صادراتی، طی تشریفات گمرکی تعهداتی را امضا می‌کنند که مطابق با این تعهدنامه باید ارز حاصل از صادرات را به روش‌های اعلامی بانک مرکزی به نظام اقتصادی کشور بازگردانند. بر اساس ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد حاصل از صادرات کالا و خدمات غیرنفتی مشمول مالیات به نرخ صفر است.
4. پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال: افرادی که قصد پرداخت مالیات ارزهای دیجیتال را دارند باید از طریق ورود به سامانه عملیات الکترونیکی مالیاتی به نشانی tax.gov.ir اقدام کنند.
5. مالیات بر عایدی سرمایه: افرادی که در حوزه‌های بازار خودرو، مسکن، ارزهای خارجی، طلا و سکه فعالیت می‌کنند، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می‌شوند. اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند در کاهش اختلاف طبقاتی، شفافیت مالیاتی، جلوگیری از فرار مالیاتی و کنترل دلالان موثر باشد. البته، میزان ۱۵۰ گرم طلا معاف از مالیات است.
محاسبه مالیات ارز دیجیتال در ایران
قانون مالیات ارز دیجیتال از نوع مالیات بر درآمد یا عملکرد است، که باید تمامی افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، از آن آگاه باشند. بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم، میزان و نحوه محاسبه این نوع از مالیات به شرح زیر است:
1. اگر درآمد خالص شخص تا مبلغ ۲۸۸,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد، از پرداخت مالیات معاف است.
2. درآمد تا مبلغ ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال، مشمول مالیات سالانه ۱۵ درصد می‌شود.
3. درآمد مازاد بر ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال تا مبلغ یک میلیارد ریال، مشمول مالیات سالانه با نرخ ۲۰ درصد است.
4. اگر درآمد، مازاد بر ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال باشد، مودی مالیاتی مشمول مالیات سالانه ۲۵ درصد خواهد شد.
5. درآمدهای حاصل شده از سود سهام یا میزان سهامی که هر یک از شرکا دارند، مشمول مالیات نیست.
مالیات تریدرها در ایران
به دلیل عدم شفافیت قانون در این حوزه، برای تعیین میزان مالیات تریدرها در ایران، مشاوره از افراد متخصص ضروری است. سیاست‌های فعلی دولت به طور ویژه روی درآمد مالیات در حوزه ارزهای دیجیتال متمرکز شده است. با توجه به گردش مالی بالای ترید، ممکن است در حساب‌های شخصی با مشکلاتی مواجه شوید.
مالیات تریدرها در ایران با توجه به ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم برای اشخاص حقیقی و حقوقی تعیین خواهد شد. محاسبه مالیات تریدرها بر اساس اطلاعات موجود به شکل قبلی انجام می‌شود. این درصدها و مبالغ ممکن است تغییر کنند و به صورت قطعی نیستند.
چه زمانی به ارزهای دیجیتال مالیات تعلق می‌گیرد؟
اگر ارزهای دیجیتالی را برای مدت طولانی نگهداری می‌کنید (هولد می‌کنید) و با آن‌ها هیچ خرید و فروشی انجام نمی‌دهید، مشمول مالیات بر ارزهای دیجیتال نخواهید شد. اما در صورتی که از ارزهای دیجیتال در فعالیت‌هایی استفاده کنید که مشمول مالیات هستند، باید مالیات مربوطه را پرداخت کنید. این فعالیت‌ها شامل موارد زیر هستند:
– خرید و فروش ارز دیجیتال: اگر در زمینه خرید و فروش ارز دیجیتال فعالیت دارید و ارزش ارزهای دیجیتال شما نسبت به زمان خرید افزایش یافته است، سود حاصل از این افزایش ارزش مشمول مالیات خواهد بود.
– دریافت ارز دیجیتال در ازای کالا یا خدمات: اگر در ازای فروش کالا یا ارائه خدمات ارز دیجیتال دریافت می‌کنید، باید مقدار آن را در قالب اظهارنامه مالیات بر درآمد اعلام کرده و مالیات متعلقه را پرداخت کنید.
– دریافت ارز دیجیتال به عنوان جایزه: اگر ارز دیجیتال را به عنوان پاداش برای فعالیتی که در بلاکچین انجام داده‌اید، دریافت کنید، مشمول مالیات بر درآمد خواهید شد.
– مالیات بر عایدی سرمایه: اگر معامله ارز دیجیتال کمتر از یک سال پس از خرید آن انجام شود، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه کوتاه‌مدت و اگر بیش از یک سال نگهداری شود، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه بلندمدت خواهد بود.
به طور کلی، زمانی که ارزهای دیجیتال به صورت نقدی تبدیل شوند یا به عنوان وجه پرداختی استفاده شوند، قوانین مالیاتی برای آن‌ها اعمال می‌شود. اگر از ارزهای دیجیتال سودی به دست آورید، باید مالیات بر سود خود را پرداخت کنید.
میزان مالیات ارزهای دیجیتال
اگر سود حاصل از فعالیت در ارزهای دیجیتال تا ۴۰ میلیون تومان باشد، از پرداخت مالیات معاف خواهید بود. این معافیت تنها در صورتی اعمال می‌شود که اظهارنامه مالیاتی خود را به درستی تکمیل کرده باشید. میزان مالیات دقیق ارزهای دیجیتال بر اساس جدول زیر محاسبه می‌شود:
پیامدهای فرار مالیاتی در حوزه ارز دیجیتال
فرار مالیاتی عمدی است و افراد معمولاً با آگاهی از این کار اقدام به فرار مالیاتی می‌کنند. در گذشته، ممکن بود فرار مالیاتی و پنهان کردن درآمدها امکان‌پذیر باشد، اما امروزه این امر بسیار دشوار شده است و دولت تمامی درآمدهای اشخاص حقیقی و حقوقی را تحت نظر دارد.
سازمان مالیاتی کشور به‌سادگی می‌تواند درآمدهای شما را شناسایی کند و مالیات آن را بر اساس سود به دست آمده تعیین کند. اگر درآمدهای حاصل از ارزهای دیجیتال را کتمان کنید یا اسناد مالی جعلی ارائه دهید، با جریمه‌های سنگینی مواجه خواهید شد. بنابراین، توصیه می‌شود از فرار مالیاتی خودداری کرده و اظهارنامه مالیاتی خود را به‌صورت دقیق و شفاف ارائه دهید.
